Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ο Γιάννης…
Επιδοτούμενο πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης για άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις 30 – 64 ετών, εγγεγραμμένους/ες στα μητρώα ανεργίας της ΔΥΠΑ στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
Η μουσική βοηθά το άτομο να αναπτύξει τις κινητικές, γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές του δεξιότητες, ενώ αποτελεί ισχυρό εργαλείο στην προσέγγιση των ατόμων με βαριές αναπηρίες (όπως αυτισμό, νοητική υστέρηση κ.α.).
Η μουσική έχει χαρακτηριστεί ως “πανανθρώπινη γλώσσα” και αποτελεί μια διαχρονική ανάγκη για ενασχόληση από παιδιά και ενήλικες. Οι ρίζες της εντοπίζονται στην αρχαία Ελλάδα. Συγκεκριμένα, επικρατούσε η άποψη ότι η μουσική είναι τέχνη και η μουσικοθεραπεία επιστήμη. Ο Θεός Απόλλωνας ήταν ο Θεός της μουσικής. Ο Ασκληπιός και ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσαν τη μουσική για τη θεραπεία των ανθρώπων που έπασχαν από ψυχικές ασθένειες.
Ο Πλάτωνας πίστευε ότι η μουσική επηρεάζει τη συναισθηματική κατάσταση του ανθρώπου και συμβάλλει στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Ο Αριστοτέλης δίδασκε ότι η μουσική επηρεάζει τη ψυχή. Με τον όρο μουσική, οι αρχαίοι Έλληνες εννοούσαν την πνευματική καλλιέργεια και την αισθητική διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου, αρετές που προστάτευαν οι Μούσες.
Η μουσική ως θεραπεία άρχισε να εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων, όπου διάφοροι μουσικοί επισκέπτονταν νοσοκομεία, όπου νοσηλεύονταν στρατιώτες. Πολλοί γιατροί άρχισαν να διεξάγουν πειράματα βάζοντας να ακούγεται μουσική στους χώρους νοσηλείας. Παρατηρήθηκε ότι μειώθηκε η συναισθηματική ένταση των ατόμων και σε κάποιες περιπτώσεις τα τραύματα των ασθενών επουλώνονταν πιο γρήγορα από ότι αναμενόταν. Έτσι τέθηκαν οι βάσεις για την ανάπτυξη της επιστήμης της μουσικοθεραπείας.
Η θεραπεία μέσω της μουσικής είναι ιδιαίτερα σημαντική στις περιπτώσεις των ατόμων που παρουσιάζουν έντονα ελλείμματα στην κοινωνική και συναισθηματική αλληλεπίδραση. Στοχεύει στην ανάπτυξη της ελευθερίας έκφρασης, της φαντασίας και της δημιουργικότητας, μέσα από ένα μη λεκτικό τρόπο επικοινωνίας.
Οι γνώσεις μουσικής δεν αποτελούν προαπαιτούμενο, καθώς η συγκεκριμένη προσέγγιση στοχεύει στην αυθόρμητη έκφραση. Διάφορες προσεγγίσεις αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία μιας σύγχρονης μεθόδους διδασκαλίας που συνδυάζει τη μουσική, τη κίνηση και το λόγο.
Η μουσικοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο ως θεραπευτικό αλλά και ως προληπτικό εργαλείο. Ο θεραπευτής συνήθως παίζει τραγούδια με κιθάρα ή πιάνο και μέσα στο ασφαλές αυτό περιβάλλον, το άτομο αναδεικνύει τις δυνατότητες και τις ανάγκες του.
Η μουσική όταν αξιοποιείται ψυχοθεραπευτικά προσφέρει ένα μέσο επικοινωνίας, ασφάλειας, ικανοποίησης και παροχής αισθητικών εμπειριών για τα άτομα με αναπηρία. Συμβάλλει στη δημιουργία και στη διατήρηση της σχέσης θεραπευτή – θεραπευόμενου με μοναδικό τρόπο. Διευκολύνει την έκφραση σε άτομα που έχουν μειωμένες γλωσσικές δεξιότητες. Παρέχει ευκαιρία για μάθηση σε όλους τους τομείς των δεξιοτήτων.
Διαβάστε σχετικά: Οι ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις της μουσικοθεραπείας στην ψυχική υγεία. Ποια τα οφέλη;
Βοηθά στην επίγνωση του εαυτού, των άλλων και του περιβάλλοντος. Ενισχύει την ανεξάρτητη διαβίωση του ατόμου. Συμβάλλει στη βελτίωση της αυτοεικόνας του ατόμου. Μειώνει τη δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά (στερεοτυπίες, αυτοτραυματική συμπεριφορά, κ.ά.). Αυξάνει την ικανότητα συγκέντρωσης της προσοχής.
Συμβάλλει στη βελτίωση της αδρής και της λεπτής κινητικότητας του ατόμου. Ενεργοποιεί όλο το φάσμα των αισθήσεων. Μπορεί να υποβοηθήσει την αποτελεσματική διαχείριση διάφορων στρεσογόνων καταστάσεων. Συμβάλλει στην καλή φυσική κατάσταση. Υποστηρίζει όχι μόνο τον συμμετέχοντα, αλλά και στην οικογένειά του.
Η μουσικοθεραπεία τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται αρκετά συχνά ως συμπληρωματική θεραπευτική μέθοδος για την αντιμετώπιση διάφορων διαταραχών, συμπεριλαμβανομένων και των σοβαρών νευροαναπτυξιακών διαταραχών.
Τα άτομα με αυτισμό χαρακτηρίζονται από δυσκολίες στην γλώσσα και στην επικοινωνία. Ο συγκεκριμένος πληθυσμός έχει αυξημένες ακουστικές ικανότητες και συχνά εκδηλώνουν έντονο ενδιαφέρον στο να μαθαίνουν μουσική.
Επίσης, τα άτομα με αυτισμό δεν έχουν την ικανότητα να μπουν στη θέση του άλλου ατόμου, ενώ παράλληλα εμφανίζουν διαταραγμένες τις ικανότητες που σχετίζονται με το συμβολικό παιχνίδι και τη μίμηση της συμπεριφοράς των άλλων. Η μουσικοθεραπεία διευκολύνει τα άτομα να επικοινωνήσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους.
H μουσικοθεραπεία έχει θετική επίδραση και στα άτομα με νοητική αναπηρία, καθώς τους επιτρέπει να κατανοήσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να οργανώσουν τις σωματικές τους αντιδράσεις και να κοινωνικοποιηθούν. Mάλιστα, παρατηρείται κάποιες φορές τα άτομα με βαριά νοητική αναπηρία να παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλά επιτεύγματα στη μουσική.
Η μουσικοθεραπεία άπτεται πολλών επιστημών, όπως είναι η ιατρική, η ψυχολογία, η κοινωνιολογία, η παιδαγωγική και η ειδική αγωγή. Σχολές μουσικοθεραπείας λειτουργούν σήμερα σε πολλά πανεπιστήμια στις Η.Π.Α., στην Ευρώπη και στην Αυστραλία.
Ωστόσο, θεωρείται σκόπιμο να διευκρινισθεί ότι η μουσικοθεραπεία δεν υποκαθιστά την φαρμακευτική αγωγή, την ψυχοθεραπεία, τη φυσικοθεραπεία, την εργοθεραπεία και την ειδική παιδαγωγική. Είναι μέθοδος που λειτουργεί συν επικουρικά με όλες τις άλλες επιστημονικές μεθόδους.
