ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ

Τι ονομάζουμε σχολική ετοιμότητα;
Ένας όρος που τα τελευταία χρόνια ακούγεται πολύ συχνά είναι αυτός της σχολικής ετοιμότητας. Η σχολική ετοιμότητα αναφέρεται στο εάν ένα παιδί στην ηλικία των 6 ετών είναι έτοιμο να κάνει μια εύκολη και επιτυχημένη μετάβαση στο σχολείο (Δημοτικό). Ο όρος «προσχολική ετοιμότητα» μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τον ίδιο τρόπο σε σχέση με την έναρξη της προσχολικής ηλικίας (Νηπιαγωγείο).
Τα περισσότερα παιδιά έχουν φτάσει σε αυτό το επίπεδο και πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξης μεταξύ 5 ετών και 7 μηνών και 6 ετών και 6 μηνών. Ορισμένα παιδιά, αν και βρίσκονται σε αυτή την ηλικία και τυπικά θα μπορούσαν να φοιτήσουν στην Α΄ Δημοτικού, δεν είναι ακόμη «ώριμα» για να ανταπεξέλθουν επαρκώς στο νέο εκπαιδευτικό πλαίσιο (Scharf, 2016).

Γιατί είναι σημαντική η σχολική ετοιμότητα;
Η ανάπτυξη των δεξιοτήτων σχολικής ετοιμότητας επιτρέπει στους δασκάλους του σχολείου να επεκτείνουν και να αναπτύξουν περαιτέρω τις δεξιότητες του παιδιού (στους τομείς της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, του παιχνιδιού, της γλώσσας, της συναισθηματικής ανάπτυξης, των σωματικών δεξιοτήτων, του γραμματισμού και των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων). Οι μαθητές που ξεκινούν το σχολείο με τις δομικές δεξιότητες προχωρούν γρήγορα σε αντίθεση με εκείνους που ξεκινούν το σχολείο μη έχοντας κατακτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες (Moreno, 2013).
Η σχολική ετοιμότητα μπορεί να διευκολυνθεί ενεργά με λίγο μελλοντικό προγραμματισμό για να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά συμμετέχουν τακτικά σε δραστηριότητες που αναπτύσσουν τις κατάλληλες δεξιότητες που απαιτούνται για να ξεκινούν το σχολείο.

Ποια είναι η βάση για την ανάπτυξη της σχολικής ετοιμότητας;
Ενώ πολλοί άνθρωποι σκέφτονται τις ακαδημαϊκές (π.χ. να γράφουν το όνομά τους, να μετρήσουν μέχρι το 10, να γνωρίζουν τα χρώματα) ως τις σημαντικές δεξιότητες σχολικής ετοιμότητας, η σχολική ετοιμότητα στην πραγματικότητα «αγκαλιάζει» ένα πολύ ευρύτερο φάσμα δεξιοτήτων. Πάμε να τις δούμε!

1. Αυτορρύθμιση: Η ικανότητα απόκτησης, διατήρησης και αλλαγής συναισθημάτων, συμπεριφοράς, προσοχής και δραστηριότητας που είναι κατάλληλα για μια εργασία ή μια κατάσταση.
2. Αισθητηριακή επεξεργασία: Ακριβής επεξεργασία της αισθητηριακής διέγερσης στο περιβάλλον καθώς και στο σώμα κάποιου που επηρεάζει την προσοχή και τη μάθηση, δηλαδή τον τρόπο που κάθεται το παιδί, που κρατά ένα μολύβι και που ακούει τον δάσκαλο.
3. Σωματική ετοιμότητα: Aνάπτυξη αδρής & λεπτής κινητικότητας, παγίωση πλευρίωσης, συντονισμός ματιού-χεριού, αυτοεξυπηρέτηση, πραξιακός μηχανισμός, προσανατολισμός, συγκέντρωση-οργάνωση.
4. Γλώσσα υποδοχής (κατανόηση): Κατανόηση της προφορικής γλώσσας (π.χ. οδηγίες του δασκάλου).
5. Εκφραστική γλώσσα (χρησιμοποιώντας τη γλώσσα): Παραγωγή ομιλίας ή γλώσσας που μπορεί να γίνεται κατανοητή από τους άλλους (π.χ. συνομιλία με φίλους).
6. Άρθρωση: Η ικανότητα να προφέρει καθαρά μεμονωμένους ήχους σε λέξεις.
7. Εκτελεστική λειτουργία: Υψηλότερες δεξιότητες συλλογισμού και σκέψης (π.χ. Τι πρέπει να ετοιμάσω για να πάω στο σχολείο;).
8. Νοητική ετοιμότητα: Νοητικό δυναμικό, οπτική & ακουστική αντίληψη, λογική/σύνθετη/επαγωγική σκέψη, μνήμη, γνώση λογικομαθηματικών εννοιών, ικανότητα σειριοθέτησης.
9. Συναισθηματική ανάπτυξη/ρύθμιση: Η ικανότητα αντίληψης του συναισθήματος, ενσωμάτωσης του συναισθήματος για τη διευκόλυνση της σκέψης, την κατανόηση των συναισθημάτων και τη ρύθμιση των συναισθημάτων (για τις απαντήσεις του ίδιου του παιδιού στις προκλήσεις).
10. Κοινωνικές δεξιότητες: Καθορίζονται από την ικανότητα αμοιβαίας αλληλεπίδρασης με άλλους (είτε λεκτικά είτε μη), να συμβιβάζεσαι με άλλους και να μπορεί να αναγνωρίζει και να ακολουθεί κοινωνικούς κανόνες.
11. Σχεδιασμός και αλληλουχία: Η διαδοχική απόδοση πολλών βημάτων εργασίας/δραστηριότητας για την επίτευξη ενός σαφώς καθορισμένου αποτελέσματος (π.χ. μια εργασία αποκοπής και επικόλλησης ή ένα απλό φύλλο εργασίας μαθηματικών).

Που πρέπει να απευθυνθώ και γιατί εάν παρατηρήσω δυσκολίες με τη σχολική ετοιμότητα στο παιδί μου;
Οι επιστημονικά καταρτισμένοι για την αξιολόγηση της σχολικής ετοιμότητας είναι ο Λογοθεραπευτής ή/και ο Ειδικός Παιδαγωγός ή/και ο Εργοθεραπευτής. Είναι εκείνοι που μέσω της παρακολούθησης Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων έχουν πιστοποιηθεί στην αξιολόγηση και παρέμβαση της Σχολικής Ετοιμότητας, ενώ μπορούν να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσει το παιδί και η οικογένεια τις λειτουργικές περιοχές ανησυχίας.
Η θεραπευτική παρέμβαση για να βοηθήσει ένα παιδί με δυσκολίες σχολικής ετοιμότητας είναι σημαντική καθώς:

1. Έχετε μόνο μία ευκαιρία να κάνετε μια εύκολη και επιτυχημένη είσοδο στο σχολείο. Ρίξτε ό,τι έχετε για να δημιουργήσετε μια θετική στάση «σχολείου αγάπης». Εάν έχετε αμφιβολίες, ενεργήστε νωρίς για να διατηρήσετε την αυτοεκτίμηση του παιδιού!
2. Προσδιορίζετε τους συγκεκριμένους τομείς κατανομής δεξιοτήτων, έτσι ώστε να μπορούν να στοχεύσουν συγκεκριμένα, ιδανικά πριν από την είσοδο στο σχολείο για να άρουν τυχόν εμπόδια για μια εύκολη και επιτυχημένη είσοδο στο σχολείο.
3. Ανακαλύπτετε διασκεδαστικούς, καινοτόμους τρόπους για να βοηθήσετε το παιδί να κατανοήσει τους τομείς δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη σχολική επιτυχία.
4. Η κοινωνική απομόνωση μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο το παιδί, αλλά και τους γονείς, εάν το παιδί δεν κάνει νέους φίλους στο σχολείο. Έτσι, η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων είναι πρωταρχικής σημασίας, καθώς τουλάχιστον οι περισσότεροι γονείς θέλουν το παιδί τους να είναι ευτυχισμένο, κάτι που επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις κοινωνικές σχέσεις στο σχολείο.

«Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης-αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής-αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»

Καρκανιά Εύη
Λογοθεραπεύτρια-Λογοπεδικός
Instagram: @speech_balloon
Δημιουργός www.speechballoonworld.blogspot.com
Email διευκρινήσεων ή αποριών: tobalonitoulogou@gmail.com